ก่อนอื่นดิฉันขอกล่าว ‘สวัสดีปีใหม่ พ.ศ. 2564’ แด่คุณผู้อ่านทุกท่านเลยนะคะ ปีใหม่ปีนี้หลายๆ ประเทศยังคงวุ่นวายกับการควบคุมโรคระบาดกันอยู่ ซึ่งประเทศญี่ปุ่นที่ดิฉันอาศัยอยู่ขณะนี้ก็ยังต้องดูแลตัวเองให้ดีเช่นกัน ผ่านปีใหม่มาแล้วแต่หลายครอบครัวก็ยังคงไม่ได้เจอกันเลย เพราะจำนวนผู้ติดเชื้อโควิด-19 ที่ยังคงเพิ่มจำนวนอย่างต่อเนื่อง คนที่นี่จึงพยายามลดการพบปะกัน แต่การเตรียมของขวัญเพื่อส่งให้กันในวันปีใหม่นั้นก็ยังคงคึกคักเหมือนเดิมเลยค่ะ
กล่าวถึงการห่อของขวัญ ดิฉันแน่ใจว่าประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศแรกๆ ที่คุณนึกถึง เรียกได้ว่าเป็นประเทศที่ให้ความสำคัญต่อหีบห่อและบรรจุภัณฑ์เป็นที่สุดเลยล่ะ แน่นอนว่าการห่อสิ่งของต่างๆ สำหรับให้กันนั้นมีหลากหลายตามเทศกาล และโบว์เป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้ของดูพิเศษยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในธรรมเนียมการห่อของขวัญตามแบบฉบับชาวยุโรปหรืออเมริกัน เรามักคุ้นชินกับการเห็นผู้รับของขวัญรีบแกะโบว์และกระดาษห่อของขวัญที่แสดงความพิเศษนั้นทิ้งไปเพียงแค่ชั่วพริบตา ความพิเศษของโบว์ติดของขวัญจะพิเศษอยู่เพียงแค่เวลาไม่กี่วินาทีเชียวหรือ เป็นคำถามที่คุณคิดเหมือนกันไหม
ในเมื่อโบว์และริบบิ้นติดของขวัญกลายเป็น ‘สิ่งพิเศษที่ไม่สำคัญ’ ศิลปินดูโอ้ Baku Maeda และ Toru Yoshikawa จึงตั้งคำถามร่วมกันว่าจะทำยังไงให้โบว์และริบบิ้นยังคงความพิเศษอยู่แม้จะแกะห่อของขวัญออกแล้วก็ตาม
ตัวคุณมาเอดะนั้นเป็นศิลปินผู้เชี่ยวชาญด้านการพับ ส่วนคุณโยชิกาวะนั้นเป็นครีเอทีฟไดเรกเตอร์ เมื่อทั้งคู่รวมตัวกันจึงเกิดเป็น Ribbonesia แบรนด์ที่ตั้งใจทำให้โบว์และริบบิ้นติดของขวัญกลายเป็นสิ่งพิเศษอย่างแท้จริง จนแน่ใจได้ว่าคุณจะนำไปใช้ซ้ำเพื่อสร้างความพิเศษได้หลายต่อหลายครั้ง
ทั้งคู่จึงตั้งใจรังสรรค์โบว์และริบบิ้นเป็นรูปทรงที่แตกต่างออกไปจากของที่มีอยู่ในท้องตลาด โดยใช้เนื้อผ้าริบบิ้นคุณภาพดีหลากหลายสี เอามาบิด ม้วน พับ จนเป็นรูปทรงหน้าสัตว์ต่างๆ ซึ่งความพิเศษของโบว์และริบบิ้นของ Ribbonesia นั้นไม่ใช่เพียงรูปลักษณ์ที่ถูกประดิษฐ์ประดอยขึ้นจนสวยสะดุดตาแต่เพียงอย่างเดียว เมื่อมันถูกใช้ประดับให้ความพิเศษแก่ของขวัญเรียบร้อยแล้ว มันยังสามารถกลายมาเป็นเข็มกลัดติดเสื้อผ้าเพื่อสร้างความพิเศษให้แก่ตัวผู้รับของขวัญต่อไปได้อีกด้วย
เหตุใด Ribbonesia ถึงให้ความสำคัญกับโบว์ติดของขวัญมากขนาดนี้ ทั้งที่การติดโบว์ของขวัญดูจะเป็นธรรมเนียมของชาวยุโรปเสียมากกว่า แต่คุณมาเอดะมองต่างออกไป เขามองว่าโบว์เองก็มีกลิ่นอายของญี่ปุ่นได้เหมือนกัน โดยเขาเล่าว่าตัวเองผูกพันกับการเล่นพับกระดาษแบบโอริกามิมาตั้งแต่เด็ก จึงมีพื้นฐานในการพับ ดึง บิด กระดาษ เขาจึงสามารถขึ้นรูปเส้นริบบิ้นเรียบๆ ให้กลายเป็นรูปทรง 3 มิติได้อย่างง่ายดาย
นอกจากนี้คุณมาเอดะยังมองว่าการบิดพับนั้นก็เหมือนการสะบัดพู่กันเพื่อให้เกิดรูปร่าง และแท้จริงแล้วญี่ปุ่นก็เป็นประเทศที่ให้ความสำคัญกับการห่อและประดับของขวัญเช่นกัน เพียงแต่ว่าโบว์ของคนญี่ปุ่นอาจจะมีรูปทรงและการใช้งานที่แตกต่างกันออกไป
แม้ว่าคุณมาเอดะจะไม่ได้อธิบายรายละเอียดของโบว์ญี่ปุ่นไว้อย่างละเอียด ดิฉันก็พอจะเชื่อมโยงถึงการใช้โบว์ห่อของขวัญของคนญี่ปุ่นได้ เพราะที่บ้านสามีก็เคร่งครัดกับธรรมเนียมในการใช้โบว์มาก ด้วยความที่โบว์ญี่ปุ่นมีความหมายและใช้ในพิธีการที่ต่างกันออกไป โบว์ญี่ปุ่นหรือเงื่อน Mizuhiki เกิดจากการใช้กระดาษวาชิย้อมสีมาม้วนเป็นเส้นแล้วดัด ผูก มัด เป็นสัญลักษณ์แสดงความหมายและความโชคดีต่างๆ คนมักใช้เงื่อนมิสึฮิกิกันในวันสำคัญ เช่น งานแต่งงาน เงื่อนมิสึฮิกิจะเป็นสีขาวแดงและถูกผูกเป็นเงื่อนที่ดึงปลายแล้วไม่หลุดออกจากกัน เพื่ออวยพรให้บ่าวสาวไม่แยกจากกัน ส่วนในงานศพ เงื่อนมิสึฮิกิจะเป็นสีขาว-ดำและถูกผูกเป็นเงื่อนที่หลุดออกจากกันไม่ได้เช่นกัน ส่วนวันสำคัญอื่นๆ นั้น เงื่อนมิสึฮิกิจะถูกผูกเป็นรูปดอกไม้หรือสัตว์ที่เป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดีตามรูปด้านล่างนี้
จากรูปเงื่อนมิสึฮิกิเราคงจะพอเห็นความเชื่อมโยงระหว่างวัฒนธรรมการใช้โบว์แบบคนญี่ปุ่นกับงานริบบิ้นของ Ribbonesia แล้วใช่ไหมคะ แม้ว่าการใช้วัสดุของพวกเขาจะมีความเป็นยุโรปสูง แต่ในกระบวนการคิดและวิธีการทำนั้นมีความเป็นญี่ปุ่นสูงจนงานเป็นที่สนใจในหมู่ชาวยุโรป พวกเขาจึงถูกเชิญไปจัด window display ให้กับโรงแรมและห้างสรรพสินค้าดังๆ ทั้งในและต่างประเทศอยู่บ่อยครั้ง
รวมทั้งได้ร่วมงานกับแบรนด์ใหญ่ๆ เช่น Mont Blanc และ Pierre Hermé หรือกระทั่งแบรนด์ใหญ่สัญชาติญี่ปุ่นอย่าง Shiseido ซึ่งพวกเขาได้ออกแบบบรรจุภัณฑ์รุ่นลิมิตเต็ดและร่วมทำโฆษณาให้ด้วย นอกจากงานสายโปรดักชั่นแล้วแบรนด์ริบบิ้นสุดสร้างสรรค์นี้ยังพับบิดริบบิ้นให้เป็นงานศิลปะเพื่อจัดแสดงในอาร์ตมิวเซียมได้อย่างอลังการงานสร้างอีกด้วย
ถามว่าหากใครสนใจงานของแบรนด์นี้ อยากลองพับตามจะได้ไหม? บอกเลยว่าได้แน่นอน เพราะพวกเขาได้ออกหนังสือ The World of Ribbonesia ซึ่งนอกจากจะรวบรวมผลงานต่างๆ แล้วยังสอนวิธีพับโบว์รูปสัตว์อีกด้วย หรือถ้าใครอยากจะลองมาหัดพับกันซึ่งๆ หน้า บางครั้งพวกเขาก็จัดเวิร์กช็อปอยู่บ้าง เพียงแต่ว่าช่วงนี้ต้องหยุดไปก่อนเพราะโรคระบาด อาจจะต้องลองเช็กการเปิดรับสมัครผ่านเว็บไซต์ตามลิงก์นี้ ribbonesia.com
เครดิตรูป
shindo.com
